ویدئوهای منتشر شده در شبکههای اجتماعی نشان میدهد که اعتراضات روز سهشنبه در بیش از دهها شهر در سراسر ایران به دلیل مسمومیت هزاران دختر دانشآموز و ناتوانی دولت در مهار بحران فزاینده آغاز شد.
تظاهرکنندگان شعار می دادند «مرگ بر رژیم کودک کش»، عده ای با در دست داشتن پلاکاردهایی که روی آن نوشته شده بود «از ایمنی مدارس محافظت کنید».
این اعتراضات اولین تظاهراتی بود که پس از دو ماه آرامش نسبی به طور همزمان در چندین شهر ایران مشاهده شد. خیزشهای بزرگ به رهبری زنان و دختران که در پایان سال گذشته کشور را تکان داد، پس از سرکوب وحشیانه دولت که شامل دستگیریهای دسته جمعی و اعدام چهار معترض بود، تا حد زیادی فروکش کرد.
اما بیماری های مدرسه خشم عمومی را دوباره شعله ور کرده است و بسیاری بار دیگر خواستار پایان دادن به حکومت جمهوری اسلامی شدند.
روز سه شنبه صدها نفر از والدین، معلمان و شهروندان عادی در خارج از مدارس و ادارات محلی وزارت آموزش و پرورش در تهران، شیراز، مشهد، رشت، سنندج و دیگر شهرها تجمع کردند. دانشجویان در چندین پردیس دانشگاه نیز تظاهرات نمایشی برگزار کردند که در آن روی زمین دراز کشیدند و وانمود کردند که خفه می شوند، فیلم هایی پخش شد.
در چندین شهر، نیروهای امنیتی گاز اشک آور را علیه معلمان و والدین معترض پرتاب کردند و سعی کردند آنها را دستگیر کنند.
روز سه شنبه، وزارت داخله اعلام کرد که در پیوند به این رویدادها، شماری را در پنج ولایت بازداشت کرده است. مجید محمدی، معاون وزیر کشور به تلویزیون دولتی گفت که برخی از دستگیرشدگان «دشمن نبودند» و در برخی موارد دانشآموزان با مصرف موادی که علائم ایجاد میکردند، شوخیهایی انجام داده بودند.
سخنگوی نیروهای مسلح ژنرال سعید منتظرالمهدی به رسانه های خبری ایران گفت که دو مرد و سه زن بازداشت شده اند. او مدعی شد که آنها حملاتی را برای “ایجاد ناامنی و هرج و مرج” انجام داده اند و آنها را به اقدام از جانب عوامل خارجی و رسانه های خبری متهم کرده است.
قوه قضائیه همچنین روزنامه نگاران، نشریات رسانه ای و چهره های برجسته جناح سیاسی اصلاح طلب را هدف قرار داد و آنها را به “نشر اکاذیب و شایعه پراکنی” متهم کرد. علی پور طباطبایی، روزنامه نگار قم نیوز پس از ماه ها هدایت پوشش خبری بیماری هایی که از زادگاهش قم آغاز شده بود، روز یکشنبه بازداشت شد.
دختران دانشآموز ایرانی از سه ماه پیش در قم شروع به بیماری کردند که برخی مقامات دولتی آن را حمله توصیف کردند. به گفته رسانه های محلی جدید و گروه های حقوقی، از آن زمان، این قسمت ها به بیش از 200 مدرسه، از جمله خوابگاه های دانشگاهی، در 27 استان از 31 استان ایران گسترش یافته است.
محمدحسن آصفری یکی از نمایندگان مجلس روز دوشنبه گفت که حداقل 5000 دانش آموز به دلیل علائم مسمومیت به مراکز درمانی مراجعه کرده اند.
توضیح این بیماری ها همچنان یک راز باقی مانده است و تئوری های ارائه شده توسط مقامات طیف گسترده ای را در بر گرفته است.
برخی از مسمومیت عمدی با گاز نیتروژن صحبت کرده اند، در حالی که برخی دیگر هیستری دسته جمعی، دشمنان ناشناس، گروه های مخالف و رسانه های خبری خارجی را پیشنهاد کرده اند. برخی از فعالان حقوق میگویند که گروههای افراطی اسلامگرا مخالف آموزش دختران ممکن است مسئول باشند، که غیرعادی است زیرا تحصیل دختران هرگز در ایران مورد مناقشه یا حمله قرار نگرفته است. بسیاری دیگر دولت را مسئول این رویدادها می دانند و می گویند که آنها بخشی از سرکوب سیستماتیک نوجوانان به دلیل شرکت در تظاهرات هستند.
آیتالله علی خامنهای، رهبر ایران روز دوشنبه گفت که «مسمومیت» دانشآموزان «جنایتی بزرگ و نابخشودنی» است و عاملان آن باید به حداکثر مجازات محکوم شوند.
والدینی که در ایران مصاحبه کردند گفتند که از فرستادن فرزندان خود به مدرسه وحشت داشتند و به تحقیقات دولتی اعتماد ندارند.
پونه، مادر 47 ساله در شهرستان ورامین که مانند دیگران می گوید: «تا زمانی که این وضعیت ادامه دارد، پسرم را به مدرسه نمی فرستم. مصاحبه شد، اصرار داشت که از نام خانوادگی او به دلیل ترس از مجازات استفاده نشود.
شقایق، مادر 41 ساله و مهندس شیمی، گفت که والدین در دبیرستان خصوصی که دخترش در آن دانش آموز است، اطمینان خاطر مدیر مدرسه مبنی بر سالم بودن فرزندانشان را رد کرده اند.
شقایق در مصاحبه ای گفت: «دخترم و همه همکلاسی هایش به طور جمعی از رفتن به مدرسه امتناع کرده و آن را مجبور به ارائه کلاس های آنلاین کرده اند. اولویت ما سلامت فرزندانمان است نه آموزش.
یک مادر 45 ساله در کرج به نام فریبا گفت که تنها چند دانش آموز در کلاس های دبیرستان دخترش شرکت کرده اند. او با بیان اینکه حتی اگر اجازه دهد دخترش به مدرسه برگردد، خودش یا شوهرش بیرون از ساختمان مینشیند، گفت: من و شوهرم تصمیم گرفتهایم تا زمانی که امنیت و سلامت دخترمان تضمین نشود، به مدرسه نرویم.
20 وکیل سرشناس ایرانی در داخل و خارج از کشور از سازمان ملل خواسته اند تا در مورد بیماری های مدرسه تحقیق کند. آنها در نامه ای گفتند که دولت فاقد صلاحیت و تمایل به تحقیق است و به سابقه خشونت علیه زنان و دختران اشاره کردند.
لیلی نیکونازار در گزارشگری مشارکت داشت.